sobota, 6 kwietnia 2013

Steinhaus Hugo Dyonizy

STEINHAUS HUGO DYONIZY[sztajnhaus h. d.], urodził się w 1887, zmarł w 1972, matematyk, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej, współzałożyciel i redaktor polskiego czasopisma "Studia Mathematica"; autor prac z zakresu teorii gier, szeregów trygonometrycznych, teorii funkcji rzeczywistych, analizy funkcjonalnej, szeregów ortogonalnych, topologii, teorii mnogości oraz zastosowań i popularyzacji matematyki. Studia rozpoczął Steinhaus na uniwersytecie we Lwowie. W 190 7 przeniósł się do Getyngi, gdzie studiował pod kierunkiem matematyków niemieckich D. Hilberta i F. Kleina. Był profesorem Uniwersytetu Lwowskiego. W czasie I wojny światowej służył (do 1916 ) w Legionach Polskich. W czasie II wojny światowej, po wkroczeniu do Lwowa armii hitlerowskiej i zamknięciu Uniwersytetu, ukrywał się, prowadził też tajne nauczanie. Po wyzwoleniu kraju spod okupacji hitlerowskiej powierzono Steinhausowi zorganizowanie ośrodka naukowego we Wrocławiu; był pierwszym po wyzwoleniu dziekanem wspólnego dla uniwersytetu i politechniki wydziału matematyki, fizyki i chemii. Steinhaus był założycielem czasopisma "Zastosowania matematyki", które redagował do 1963. Twórczość naukową Steinhausa cechowała niezwykła wszechstronność zainteresowań. Jednym z zagadnień, którymi się zajmował, głównie w początkach swojej działalności matematycznej, były problemy dotyczące zbieżności szeregów trygonometrycznych. Wyniki Steinhaus a w tej dziedzinie weszły do podstawowych monografii tego przedmiotu. Twierdzenie Banacha- Steinhausa o ciągach operacji liniowych jest jednym z fundamentalnych twierdzeń analizy funkcjonalnej. Interesował się też szeregami ortogonalnymi; w napisanej wspólnie z S. Kaczmarzem monografii Theorie der Orthogonalreihen (Teoria szeregów ortogonalnych, "Monografie Matematyczne" 1935, t. 6) po raz pierwszy zastosował aparat analizy funkcjonalnej do szeregów ortogonalnych. Jest autorem prac dotyczących rachunku prawdopodobieństwa, opartego na ścisłych po jęciach teorii mnogości i teorii miary. Znaczna część dorobku naukowego Steinhausa, obejmującego około 250 pozycji, dotyczy zastosowań matematyki. Prowadził wspólne badania ze specjalistami różnych dyscyplin naukowych, formułując aparat matematyczny stosowany w badaniach z dziedziny biologii i medycyny (badanie dyspersji leukocytów, teoria Hirszfelda konfliktu Rh , dochodzenie ojcostwa), antropologii, dendrometrii, a także do taryf elektrycznych, szacowania złóż mineralnych za pomocą wierceń, statystycznej kontroli jakości. Na uwagę zasługuje również działalność Steinhausa w zakresie popularyzacji matematyki; jego Kalejdoskop matematyczny (19 38) przetłumaczono na kilkanaście języków i uznano za jedno z największych osiągnięć w tej dziedzinie.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz